آداب استغفار و توبه چیست؟

حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ رسول مهربانی‌ها بهترین دعا در نزد پروردگار را طلب آمرزش خوانده‌اند؛ عملی که حرکت به‌سوی خدا معنی شده است و بخشش از خطا‌های کوچک و بزرگ و گناهان ظاهری و باطنی را به‌دنبال دارد که نه‌تن‌ها بین ما و نعمات فاصله انداخته‌اند، بلکه ما را از رحمت خدا دور کرده‌اند؛ ضرری که تنها با طلب آمرزش و عمل صالح، جبران خواهد شد. شاید در نگاه اول، طلب آمرزش امری زبانی و ساده به نظر برسد، اما استغفار، ابعاد و آدابی دارد که اطلاع از آنها، ما را در انجام آن پیش می‌برد و آگاهی از ثمراتش، انگیزه‌ای برای سرعت بخشیدن به آن خواهد شد.

عرصه‌های استغفار

استغفار گاه به‌دلیل گناه شخصی و ظلم بر نفس، گاه به‌خاطر تعدی به دیگران و گاه به‌سبب گناهان اجتماعی انجام می‌شود. استغفار از نظر چگونگی و موضوع گناه به سه نوع تقسیم شده است:

• استغفار از گناه شخصی و ظلم بر نفس
• استغفار از گناه و تعدی به حقوق افراد دیگر
• استغفار از گناهان اجتماعی

در چه موقعی باید استغفار کرد؟

گناهان ظاهری 

مانند دروغ، نگاه حرام، غصب، غیبت و...

گناهان باطنی

در قرآن کریم می‌خوانیم: «گناه آشکار و پنهان را رها کنید؛ قطعا کسانی که مرتکب گناه می‌شوند، به‌زودی در برابر آنچه همواره مرتکب می‌شدند، مجازات خواهند شد» (سوره انعام، آیه ۱۲۰).
همچنین در صورت ارتکاب گناهانی مانند حسد، طمع و...

ترک فعل

اعمالی هستند که انجام ندادن و ترکشان، گناه محسوب می‌شود.

دعا‌هایی که می‌توان برای آمرزش خواند

مناسب است فردی که می‏‌خواهد توبه کند، دعا‌های توبه‌‏ای را که از ائمه معصوم (ع) وارد شده‏ است، به‌ویژه دعا‌های صحیفه‌سجادیه، مخصوصا دعای ۳۱ یا مناجات خمسْ عشر، به‏‌خصوص مناجات تائبین را بخواند.

مکان‌ها و زمان‌هایی که بر آمرزش اثر می‌گذارند

حضور در برخی مکان‌ها همچون صحرای عرفات و درک برخی زمان‌ها همچون ماه رمضان، ماه رجب و شب نیمه شعبان نیز از عوامل آمرزش گناهان معرفی شده است.

حکم استغفار

در واقع عمل استغفار امری مستحب است، اما ممکن است به‌دلیلی واجب یا حرام باشد.

استغفار مستحب
بین دو سجده نماز، بعد از تسبیحات اربعه، در قنوت نماز وتر، هنگام سحر و در ماه مبارک رمضان.

استغفار واجب
استغفار در مواردی واجب است؛ ازجمله به‌عنوان کفاره مُحرِمی که یک یا دو بار، مرتکب جدال شود. (مناسک عمره مفرده، ص ۶۹).

در ادامه حتما بخوانید اندر احوال خیال